08.07.2023

Vakantie in het voedselbos

Wellicht ook herkenbaar voor andere bloggers: oeps…de laatste blogpost is al weer van een tijdje geleden. En we willen onze lezers toch een beetje op de hoogte houden van ons reilen en zeilen. Maar binnen zitten op deze heerlijk zonnige dag, achter een schermpje? Hmm…dat is jammer. Dus dan verzinnen we iets anders…

Bloggen in het voedselbos

Wat is nou een betere plek om over het voedselbos te schrijven dan in dat voedselbos? Juist. Dus terwijl jij deze woorden leest, of als je ze later leest, zit ik (Ellen) aan de tuintafel op ons terrein WabiSabi. Met een parasol boven mijn hoofd, het gezoem van insecten en vrolijk fluitende vogels voor de achtergrondmuziek. Het fluisteren van de populieren maakt het plaatje af. En natuurlijk ook dat lekkere, verfrissende briesje dat nog meer inspiratie oplevert.

Zaterdag en in vakantiestemming
Het is de laatste zaterdag van onze vakantie en daarmee een mooi moment om terug te blikken op drie activiteiten die we in onze vakantie ondernamen. We bezochten de tuinen van Mien Ruys in Dedemsvaart, het Aardehuis Olst en het bedrijf Fruitzforlife in de plaats Zeeland. Bij de laatste plek horen de namen van Wilma en Sjef van Dongen. Drie plekken waar we nieuwsgierig naar waren en waarover we al het een en ander lazen en zagen op het web.

Mien Ruys
Dedemsvaart is de plek waar je de tuinen van Mien Ruys kunt bezoeken. Bij de ingang hangt een bericht dat de tuinen de eerste prijs ontvingen bij de European Garden Award 2023. Dat verwondert ons niet; we concluderen dat er een goed doordachte opzet is voor deze bijzondere tuinen.

We lopen over en door het levenswerk van Mien Ruys, één van de belangrijkste tuinarchitecten van de 20e eeuw. Niet alleen zien we prachtige planten en bijzondere bomen, zoals een immens hoge schietwilg, bloeiende en geurende trompetboom en prachtige borders. We vergapen ons ook aan het appellaantje…zo kan ons laantje er dus over een paar jaar ook uitzien!

In het huisje met de naam Wiekend zien we een korte documentaire over het lange leven en werken van Mien Ruys. Zij heeft een grote invloed gehad op de tuinarchitectuur van Nederland. Het gebruik van spoorbielzen en grindtegels (in welke tuin lagen ze niet in de jaren ‘70 en ‘80) komt uit haar koker. Ze was vanaf haar 19e tot aan haar 94e actief, dus bijna een eeuw. In 1999 overleed ze. Haar tuinen worden nog steeds in ere gehouden. Mooi om zoveel te kunnen betekenen!

Aardehuis Olst
Hier worden we ontvangen door bewoner Bart. De bezoekers van vandaag komen uit diverse windstreken en hebben in elk geval een ding gemeen: de interesse in duurzaam wonen. Bart vertelt over de totstandkoming van de kleine woonwijk met de 24 huizen. Dat had namelijk heel wat voeten in de aarde! Er waren een paar jaar voor nodig, vanaf de start van het idee in 2005 tot de realisatie in 2011.

De ecologische woningen zien er allemaal verschillend uit en de paden en smalle wegen ertussen zijn autovrij. Bewoners stallen hun auto onder een lange carport. We zien een woning met een koepel erop, veel groen en kleurige kozijnen, kortom een vrolijk en niet alledaags geheel.

Bart meldt ons dat bij de bouw van de aardehuizen gebruik is gemaakt van autobanden. Deze werden met zand gevuld en opgestapeld. Klinkt eenvoudiger dan het lijkt, want in 1 autoband passen drie kruiwagens zand. En dan moet je natuurlijk ook nog de lucht in. Bij aangenaam weer is dat nog wel te doen, maar onder winterse omstandigheden word je daar niet echt blij van.

Twee goede zetten in het hele proces waren het aanstellen van een projectleider en de inzet van zogenaamde WWOOFERS die als vrijwilliger langdurig kwamen helpen bij de bouw. Een beslissing die later genomen werd, was het afstappen van de constructie met autobanden en overgaan op strobalenbouw. Uiteindelijk werden de woningen casco afgeleverd. Drie  woningen waren aanvankelijk sociale huurwoningen, maar werden door de verhuurder uiteindelijk van de hand gedaan (verkocht).

Bart meldde al bij aanvang dat zijn rondleiding qua tijd uit zou kunnen lopen, omdat hij veel vertelt. Dat deed hij ook en wij vonden het allemaal interessant. Want ook hier blijkt dat een innovatief project echt wel tijd nodig heeft in een omgeving waar men vooral uitgaat van traditionele bouwwijzen en besluitvormingsprocessen.

Daarna tijd om een woning vanbinnen te inspecteren. Bart ontvangt ons gastvrij in zijn woning aan de rand van het complex. We krijgen uitleg over hoe water, de zonnepanelen, de warmwatervoorziening, verwarming en andere technische aspecten functioneren. Het fornuis van het merk Pertinger neemt de verwarm- en kookfunctie voor zijn rekening.  Dan stapt er een mevrouw de woning binnen en die meldt dat de volgende groep paraat zit voor de rondleiding. Jammer, wij hadden nog veel meer willen weten. Al met al een leerzaam en interessant bezoek!

Fruitzforlife Zeeland
Bij het Brabantse bedrijf van Wilma en Sjef kun je maandelijks deelnemen aan een rondleiding. En daarvoor komen mensen uit alle windstreken! Bij ons bezoek zitten er mensen uit Vlaanderen, Langeboom, Gennep, Alfen, Leende, Olst (jazeker, een dame uit het Aardehuis!), Den Bosch en Haaren aan de lange tafel aan de koffie en thee. Leuk dat voorstelrondje.

Als je met de natuur wil werken, moet je naar je hart luisteren, zegt Sjef. Als je dingen doet die tegen je natuur ingaan, loop je vast. Dat gebeurde hem ook, vijftien jaar geleden. Hij verdiepte zich in gezonde voeding en maakte daardoor de switch naar het ontwerpen van voedselbossen. Waarbij productie voor hem net zo belangrijk is als het ecologische aspect van een voedselbos. Sjef ging op zoek naar een model waarmee we onze planeet kunnen redden, want iedereen is het er wel mee eens dat het allemaal anders moet. De missie van Sjef en Wilma is: ‘One planet. Plant it.’

Als we allemaal bomen gaan planten, kunnen we natuur, landbouw en wonen combineren. Daarvoor bestaat ook belangstelling vanuit de agrarische sector. Ook boeren laten zich graag rondleiding door Sjef.

Witte klaver
We gaan naar buiten en zien hoe mooi de ‘kwekelingen’ op het terrein erbij staan. De aarde is bedekt met witte klaver en Sjef legt uit dat dit een wonderbaarlijk iets is. Want gras zuigt kalium en water weg. Maar de speciaal geteelde klaver zorgt ervoor dat de bodem vrij van gras blijft en zo zijn vochthuishouding kan reguleren. De klaver vangt namelijk in de ochtend de dauw op. De witte klaver geeft weinig werk, is ideaal voedsel voor de dieren en bevat veel omega 3 en eiwitten. Andere klaversoorten wortelen te diep en worden te hoog. De honing die de bijen ervan produceren, is de beste die er bestaat volgens Sjef.

Rijen en strokenteelt
De gewassen staan in rijen op het terrein en dat is niet zomaar, ze zijn bewust bij elkaar gezet in die rijen. De rijen maken ook mogelijk om er met machines langs te kunnen gaan. Op de vele filmpjes van Sjef die op YouTube te vinden zijn, is te zien hoe dat werkt met die rijen. Een perenboom, appelboom en olijfwilg staan bijvoorbeeld om en om in de rij. Met daartussen bessenstruiken. Het bedrijf is geëvolueerd tot kwekerij van voedselbosplanten. Mooi, want de overheid wil dat er meer agroforestry komt. Wij zijn blij dat Wilma en Sjef hun visie uitdragen en daarmee ons en anderen inspireren om de wereld te vergroenen.

Uitwisseling
Na twee uur zit de interessante rondleiding erop en nemen we afscheid van elkaar. We wisselen op het parkeerterrein nog gegevens uit met een dame die niet zo ver bij ons vandaan bezig is met haar eigen voedselbos. Met ons hoofd vol ideeën en weer wat wijzer verlaten we Zeeland, terug naar Limburg!